3.Աշխարհի բնակչության թիվը և շարժը

Ժողովրդագրության մեջ աշխարհի բնակչությունը ներկայումս ապրող մարդկանց ընդհանուր քանակն է և ըստ հաշվարկների 2019 թվականի ապրիլին կազմում էր 7,7 միլիարդ[1]: Մարդկության պատմությանը պահանջվել է ավելի քան 200.000 տարի, որպեսզի աշխարհի բնակչությունը հասնի 1 միլիարդի[2] և դրանից հետո միայն 200 տարի, որպեսզի հասնի 7 միլիարդի[3]:



Աշխարհի բնակրության հաշվարկները 1800-ից 2100 թվականներին հիմնված «բարձր», «միջին» և «ցածր» Մակի 2015 թվականի զեկույցի և ՄԱԿ-ի մինչև 1950 թվականի պատմական հաշվարկների վրա:



Բնակչության աճի գրաֆիկ տվյալները ստացվել են Համաշխարհային բանկի կողմից Google-ի միջոցով:



Աշխարհի բնակչության տոկոսային հարաբերկացությունը ըստ երկրների:

Աշխարհի բնակչությունը շարունակաբար աճում է 1315-1317 թվականների Մեծ սովից և 1350 թվականի Սև մահից հետո, երբ բնակչությունը մոտ 370 միլիոն էր[4]: Բնակչության աջի գլոբալ մակարդակը ամենաբարձր արժեքը ստացել է 1955-ից 1975 թվականներին և կազմել է միջինը 1.8 տոկոս, իսկ 1965-ից 1970 թվականներին եղել է 2,1 տոկոս[5]: Աճը դանդաղել է 2010-ից 2015 թվականներին` կազմելով 1,2 տոկոս և ըստ կանխատեսումների կշարունակի դանդաղել 21-րդ դարի մնացած հատվածում[5]: Այնուամենայնիվ գլոբալ բնակչությունը շարունակում է աճել[6] և կանխատեսվում է, որ կհասնի 10 միլիարդի 2050 թվականին և ավելի քան 11 միլիարդի 2100 թվականին[7]:

Ընդհանուր տարեկան ծնունդների ամենաբարձր մակարդակը եղել է 1980-ական թվականների վերջին, մոտ 139 միլիոն[8] և 2011 թվականի դրությամբ կանխատեսվում է, որ կմնա հաստատում 135 միլիոնի սահմաններում[9], մինչդեռ մահերը հաշվվում են 56 միլիոն և 2040 թվականին կանխատեսվում է կդառնա մոտ 80 միլիոն[10]: Աշխարհի բնակչության միջին տարիքը 2018 թվականի դրությամբ կազմել է 30.4 տարեկան[11]:

4.Աշխարհագրարական թաղանթի ոլորտային կառուցվածք

Աշխարհագրական թաղանթում նրա ոլորտները միմյանց մեջ են թափանցում՝ ջրոլորտը խոր կերպով մտել է քարոլորտի խորքը, մասնակցում են այնտեղ տեղի ունեցող երևույթներին (լուծում, կարստային երևույթներ, ցեխասահք, սողանքներ)։ Օդային ոլորտը ներթափանցելով քարոլորտ մասնակցում է օքսիդացման պրոցեսներին։

Աշխարհագրական թաղանթը նյութական է, այնտեղ հանդիպում է Մենդելեևի աղյուսակում տեղ գտած բոլոր քիմիական տարրերը։ Այդ տարրերը աշխարհագրական թաղանթի տարբեր ոլորտներում անհավասար է բաշխված։

Աշխարհագրական թաղանթում նյութերի համաշխարհային շրջապտույտի ընթացքում խորքային ապարները բարձրանալով երկրի մակերևույթ հողմնահարվում են, որն ուղեկցվում է թթվածնի, մասամբ նաև ածխածնի, ջրածնի կլանմամբ, առաջանում են նոր միներալներ։ Կենդանի օրգանիզմները միջավայրից վերցնում են 3–4 քիմիական տարր և նրանցից ստեղծում շատ բարդ օրգանական նյութեր։ Սակայն սխալ կլինի կարծել, թե կենդանի օրգանիզմները միայն նշված չորս քիմիական տարրերով կարող են գոյությունը պահպանել։

Աշխարհագրական թաղանթի բոլոր բաղադրիչները միևնույն արժեքն ու նշանակությունը չունեն։ Պարզվում է կան վայրեր, որտեղ հող չկա, ինչպես օրինակ Անտարկտիդայում կամ քարքարոտ անապատներում, նշանակում է առանց հողի էլ կարող է լանդշաֆտ ձևավորվել, տվյալ դեպքում հողը երկրորդական բաղադրիչ է։ Կան բաղադրիչներ, որոնք առաջնային են, մյուսները՝ երկրորդային։ Կան այնպիսի բաղադրիչներ, որոնք մի դեպքում երկրորդական են, այլ դեպքում՝ առաջնային։ Վերը նշված օրինակում հողը երկրորդական էր, սակայն տափաստանային զոնայի ձևավորման մեջ վճռական գործոնի դեր է կատարում։ Աշխարհագրական թաղանթի ամենակարևոր հատկանիշը ամբողջականությունն է, նրա բոլոր բաղադրիչների միասնականությունը։ Տարբեր ագրեգատային վիճակում գտնվող նյութը տարբեր որակական հատկանիշներ ունի։ Անտարկտիդայում ավելի քան 20 միլիոն կմ³ սառցային զանգվածը բոլորովին տարբեր է օվկիանոսային ջրի հատկանիշներից, վերջինս էլ տարբեր է օդում պարունակվող ջրի գոլորշիների հատկանիշներից։

Աշխարհագրական թաղանթը միասնական է, նրա բոլոր բաղադրիչները սերտորեն կապված են միմյանց և պայմանավորում են իրար։ Այստեղ անընդհատ տեղի է ունենում նյութի շարժում ու շրջապտույտ։ Աշխարհագրական թաղանթում արեգակնային էներգիայի մի մասն է մասնակցում երկրային պրոցեսներին, նրա մի մասը կլանվում է մթնոլորտի վերին շերտի կողմից։

2․Տրված  զույգ  բառերից  ընտրեցե’ք  մեկական  արմատ  և  կազմեցե’ք   մեկական  բարդ  բառ.

խոհական —  այլատարր — այլախոհ

զմայլելի, մեծահոգի — հոգեզմայլ

որակազրկում — բարձրաբերձ — բարձրորակ

դրամապանակ — հիմնավոր — հիմնադրամ

արշավախումբ —  հաղթական — հաղթարշավ

պատվարժան — ինքնամեծար — մեծապատիվ

3․Կազմեցե’ք   մեկական բարդ բառ`  վերջին  բաղադրիչ  դարձնելով  տրված  բառերի  առաջին  արմատները.

ցավատանջ — փորացավ

որակազրկում — չարորակ

մտավախություն — թեթևամիտ

հոգատար — մտահոգ

տեսագրություն — վատատես

նենգամիտ — չարանենգ

НАША КОМНАТА

Я иностранный студент. Меня зовут
Нидаль. Вот мой друг. Его зовут Артур.
Он тоже иностранец.
Это наша комната. Слева стоят моя
кровать и моя тумбочка, а справа – его
кровать и его тумбочка. Вверху висит
деревянная полка. Там стоят разные
книги: словари и учебники. На стене
висит красивая картина.
Рядом стоит большой шкаф. Там
висят наши вещи. Посредине стоят стол и стулья. Тут лежат наши
тетради, ручки, карандаши. Вот окно. Тут наш магнитофон, ваза,
цветы, а рядом стоит маленький телевизор.
А это мой альбом. Там фото. На фото моя семья. Это моя
мама. Она очень хорошая и добрая. Её зовут Амина. А это мой
папа. Его зовут Мустафа. А это мои братья. Это мой младший брат
Али, а это мой старший брат Мухаммед.
Наша комната небольшая, но хорошая и удобная.
11
Дайте ответы на вопросы.

1. Кто Нидаль?
2. Как зовут его друга?
3. Кто Халед?
4. Чья это комната?
5. Где стоят кровать и тумбочка?
6. Чья кровать стоит слева?
7. Чья кровать стоит справа?
8. Что висит вверху?
9. Что стоит там?
10. Какой шкаф стоит там?
11. Что висит там?
12. Чей это альбом? Кто там?
13. Чья комната небольшая, но хорошая и удобная?
    ЗАПОМНИТЕ ФРАЗЫ!
    Пожелание Ответ
    Приятного вам (тебе) аппетита!
    Ешьте (ешь) на здоровье!
    Большое спасибо!
    Спасибо, взаимно!
    Спасибо!
14. читайте.
    ЗАВТРАК
    Сейчас утро. Я и мои друзья сидим в
    буфете. Мы завтракаем. Вот стоит
    большая чашка. Там зелёный чай. А вот
    стоит стакан. Тут ананасовый сок. Вот
    стоит тарелка. Там лежат свежий хлеб,
    вкусное масло и твёрдый сыр. Это мой
    завтрак. А это мой друг Ахмед. Его завтрак – это
    молоко, хлеб и фруктовый джем. А это наша
    подруга Ванесса. Её завтрак – это чёрный кофе, вкусные тосты и
    свежее масло.
    Приятного вам аппетита

• Сборник текстов для чтения по русскому языку
• для студентов-иностранцев
• подготовительного отделения ДМО
• Слушайте, читайте.
  Это наше общежитие. Общежитие большое. Тут
  иностранные и украинские студенты.
  Вот моя комната. Моя комната
  небольшая, но светлая. Тут я и мой друг
  Али. Вот окно. Тут ваза и цветы. Они
  очень красивые. Вот наш письменный
  стол. Здесь наши учебники, словари,
  тетради, ручки и карандаши. Вот
  фото. Тут я, а там моя семья: мой папа,
  моя мама, мои братья и сёстры. Моя
  семья очень большая.
• Дайте ответы на вопросы.
• Чьё это общежитие?
• Кто тут?
• Чья это комната?
• Кто тут?
• Что тут?
• Чей это стол?
• Где фото?
• Чья там семья?
• ЗАПОМНИТЕ ФРАЗЫ!
  Приветствие Прощание
  Здравствуй! / Здравствуйте!
  Доброе утро!
  Добрый день!
  Добрый вечер!
  Привет!
  До свидания!
  До скорой встречи!
  До завтра!
  Увидимся!
  Счастливо!
  Всего хорошего! / Всего доброго!
  Пока!
• Слушайте, читайте.
  Вот аудитория номер десять. Это наша
  аудитория. Тут деревянные столы, стулья,
  большие таблицы, чёрная доска. Рядом новый
  шкаф. Тут наши книги: учебники и словари.
  Тут я и моя группа. Мы иностранные
  студенты. А это наш преподаватель. Его
  зовут Виктор Иванович.
• — Добрый день!
  — Добрый день!
  — Извините, пожалуйста, тут аудитория номер десять?
  — Да, это она.
  — Спасибо.
  — Заходите, пожалуйста.
  — Извините, пожалуйста, тут аудитория номер восемь?
  — Нет, это не она.
  — Извините, пожалуйста.
• ЗАПОМНИТЕ ФРАЗЫ!
  Приветствие Ответ на приветствие
  Как ты (вы)?
  Как поживаешь (поживаете)?
  Как жизнь?
  Как дела?
• Отлично.
  Нормально.
  Спасибо, хорошо.
  Спасибо, всё в порядке.
  Всё замечательно.
  Так себе.
  Да так.
  Ничего.
• Читайте диалоги.
  — Добрый день!
  — Добрый день!
  — Как ваши дела?
  — Спасибо, всё хорошо. А как вы
  поживаете?
  — Спасибо, тоже хорошо.
  — Это ваша аудитория?
  — Да, это моя аудитория.
  — Ваша аудитория номер четыре?
  — Нет, моя аудитория номер шесть.
  — Это ваш словарь?
  — Нет, это не мой словарь, это её словарь. Мой словарь дома.
  — А это ваш учебник?
  — Да, это мой учебник.
  — А это ваша книга?
  — Нет, это не моя книга. Это его книга. Моя книга там.
  — До свидания!
  — Всего доброго!
• Читайте диалоги.
  — Извините, вы студент или преподаватель?
  — Я студент.
  — Вы иностранный или русский студент?
  — Я иностранный студент.
  — Как вас зовут?
  — Меня зовут Али. А как вас зовут?
  — А меня зовут Пётр.
  — Вы иностранный студент?
  — Нет, я русский студент.— Где ваша аудитория?
  – Моя аудитория справа. Это аудитория номер двенадцать. А
  где ваша аудитория?
  – А моя аудитория тоже тут, она рядом. Моя аудитория номер
  одиннадцать.

Кто? Что?

— Кто это?
— Это Ахмед.
-Кто он?
-Он студент.
— Он украинец?
— Нет, он иностранец.
— Кто там?
— Там Лейла.
— Кто она?
— Она студентка.
— Она иностранка?
— Да, она иностранка.
— Кто тут?
— Тут Николай.
— Кто он?
— Он студент.
— Он иностранец?
— Нет, он не иностранец, он
украинец.
— Кто это?
— Это студентка.
— Как её зовут?
— Её зовут Сабина.
— Она украинка?
— Нет, она немка.

— Что это?
— Это дом.
— Что это?
— Это дверь.
— А это окно?
— Да, это окно.
— Это карандаш?
— Да, это карандаш.
— А это тетрадь?
— Нет, это не тетрадь,
это учебник.

— Что тут?

— Тут тетради, учебники,
словари, ручки и
карандаши.

— Что там?
— Там ваза и цветы.
— Что тут?

— Тут диван, кровать,
стол, стулья и шкаф.
— Что это?
— Это его словарь.
— А это что?
-А это её тетради.

1.Ներկայացնել աշխարհագրության ուսումնասիրության առարկան, նպատակը և հիմնական խնդիրները։

Աշխարհագրության ուսումնասիրության առարկաներն են երկրի մակերևույթի վրա բնական ու հասարակական բաղադրիչները և դրանց փոխազդեցության հետևանքով առաջացած տարածական համակարգերը ՝ աշխարհահամակարգերը: Դրանք կարող են լինել բնական, հասարակական և բնահասարակական: Աշխարհագրության ուսումնասիրության նպատակն է բացահայտել բնական ու հասարակական երևույթների տարածական օրինաչափություններն ու տարբերությունները: Աշխարհագրության խնդիրն է ուսումնասիրել բնությունը, նրա առանձին բաղադրիչները:

2.Ի՞նչ է աշխարհագրական թաղանթը: Ի՞նչ ոլորտներից է այն բաղկացած:(Համառոտ նկարագրել յուրաքանչյուր ոլորտները)։

Մարդու գործունեությունից տուժում է Երկիր մոլորակի՝ մեզ հայտնի մի շերտ, որը կոչվում է աշխարհագրական թաղանթ:

3․Աշխարհագրական թաղանթի համեմատաբար ոչ մեծ տարածք զբաղեցնող տեղամասերը` բնատարածքային համալիրները, դրանց առաջացումը, կառուցվածքը և փոփոխություններն ուսումնասիրող գիտություն է․

1) հողերի աշխարհագրությունը
3) գեոմորֆոլոգիան
2) կլիմայագիտությունը
4) լանդշաֆտագիտությունը

5․Ո՞ր շարքի երկրներն են բնակչության թվով գերխոշոր.

1) Չինաստան, Հնդկաստան, Կանադա
2) ԱՄՆ, Եգիպտոս, Ինդոնեզիա
3) Ճապոնիա, Չինաստան, Իրան
4) Պակիստան, Նիգերիա, Բանգլադեշ

7․Ընտրել պետությունների ճիշտ շարքն` ըստ բնակչության թվի նվազման հաջորդականության.

1) Իրան, Թուրքիա, Վրաստան, Հայաստան
2) Ռուսաստան, Հայաստան, Պակիստան, Ուկրաինա
3) Չինաստան, Հնդկաստան, Կանադա, Ճապոնիա
4) ԱՄՆ, Ավստրալիա, Բանգլադեշ, Իրան

9․Ո՞ր շարքում են պետությունները դասավորված ըստ տարածքի մակերեսի նվազման հաջորդականության. 1․Ռուսաստան 2. Չինաստան 3. ԱՄՆ 4. Կանադա

1) 1, 2, 3, 4
2) 1, 4, 2, 3
3) 1, 3, 4, 2
4) 1, 4, 3, 211․Միապետություններ են.
1) Ռուսաստանը և Նիդերլանդները
2) Ճապոնիան և Չինաստանը
3) Իսպանիան և Շվեդիան
4) Հնդկաստանը և Սաուդյան Արաբիան